Dojo Reigi (etiquette)
De dojo-etiquette zoals die van oude Budo-tradities is overgenomen gaat uit van de eerbied voor het universele principe dat alles en iedereen tot een uiteindelijk onverbrekelijke en universele eenheid behoort. Aan deze eenheid en alles wat daaronder valt, behoort daarom geen geweld te worden gedaan. In Budo wordt dit standpunt uitgedrukt in een gedragscode van beleefdheid en respect. En zelfs de omgeving, de ruimte (dojo) waarin men zich begeeft om ‘de weg’ (do) te beoefenen, behoort volgens deze code met eerbied te worden betreden.
De dojo-etiquette kan worden aanzien als een ondersteuning van het tot uitdrukking brengen van de ware Budogedachte volgens O-Sensei : “Budo is het leven leiden van liefdevolle bescherming, en leven schenken aan alles was is”. Deze gedachte is in feite zowel het uitgangspunt, als het doel van iedere vorm van Budo.
De dojo-etiquette die spontaan wordt nageleefd doet bij de beoefenaar vanzelf een oprechte en positieve houding ontstaan, een innerlijke aanvaarding van het eenheidsprincipe. Dit vormt een eerste en belangrijke basis van harmonie en vreedzaamheid, die aan de Aikidobeoefening een vruchtbare grond biedt voor verdergaande ontwikkeling van deze deugden op ‘de weg’ (do) naar ‘harmonie’ (ai) met de universele eenheid (ki).
Waarom etiquette ?
Bij ons in het Westen wordt veelal gedacht : “Wat we niet moeten doen, doen we niet als we niet willen”. Dat ‘kan’ in een bepaalde levenswijze, maar niet als men een krijgskunst wil beoefenen. Denken we hierbij aan het woord “Samurai”, wat betekent : dienen.
En waarom moet er etiquette zijn als men Aikido traint ? “We zijn toch niet in Japan”, hoor je dan zeggen. Men vergeet echter dat Aikido een traditionele Japanse krijgskunst is. Tevens is Aikido een training voor geest en lichaam
Waarom etiquette in de dojo ?
De dojo is een speciale plaats. Het is een plaats waar levensveranderingen plaatsvinden. Er is een leraar aanwezig, er zijn mensen die al langer trainen en er zijn mensen die nog maar pas bezig zijn. Er is de kamiza (waar de foto van O-Sensei zich bevindt) waar we ons respect betuigen.
In de dojo moet er ook respect zijn zowel voor de leraar als voor de medestudenten. De leraar is diegene die u technieken aanleert. Vergeet niet dat de leraar de technieken ook niet zomaar gekregen heeft. Ook hij of zij begon met de eerste stap. Hij of zij heeft er hard voor gewerkt, en doet dit nog steeds!
Het moeilijkste deel van de dojo-etiquette is uw ego thuislaten.
Budo (krijgsweg) begint en eindigt met etiquette. In de dojo zal men bijgevolg zéér nauwkeurig de etiquette toepassen want Aikido is een krijgskunst en géén gevechtssport.
- Let steeds op verzorging van je lichaam (nagels kort geknipt; propere handen en voeten) en draag nette oefenkledij.
- Draag geen sieraden (oorringen, ringen, uurwerken, halskettingen en/of piercings) zodat je jezelf of anderen niet verwondt.
- Voor personen met lang haar is het raadzaam dit samen te binden.
- Eten en/of drinken in de dojo is verboden.
- Men loopt niet blootvoets van en naar de tatami (matten).
- Het poetsen van de tatami gebeurt door iedereen. Het is echter gebruikelijk dat de lage banden dit voor hun rekening nemen. Als er geen lage banden aanwezig zijn, wordt deze taak overgenomen door de gevorderden en dit in volgorde van hun graad.
- Wanneer men de dojo betreedt, wordt er rechtstaand gegroet. Als men echter op de tatami stapt wordt er op de knieën gegroet met de woorden: ”Onegai shimasu” (er wordt hierbij niet in de handen geklapt).
- Het groeten van de kamiza doet men samen met de leraar: “Onegai shimasu” voor de les, en: “domo arigato gozaimashita” na de les (er wordt nu 2 x in de handen geklapt).
- Als de leraar een leerling verbetert, groet de leerling zijn leraar met de woorden: “Onegai shimasu”. Een zeer beleefde vorm van groeten (en welke verwacht wordt dat elke leerling van de Ichi Rei Aiki Dojo zou dit toepast) is wanneer de leraar een leerling verbetert, de leerling op de knieën gaat zitten en de leraar groet met de woorden : “Domo arigato gozaimashita”. Diens partner doet hetzelfde en terwijl de gecorrigeerde leerling nog op de knieën zit, groet hij eveneens zijn partner terug met de woorden: ”Onegai shimasu”. Daarna gaan beide leerlingen verder met het beoefenen van de getoonde techniek.
- De leerlingen komen op tijd voor de start van de les. Ze zitten al gelijnd in seiza en in de volgende van hun graad: gevorderden zitten in seiza het dichtst naar de joseki, gevolgd door de anderen van hoge naar lage graad naar de shimoseki toe. Dit gebeurt in stilte en men wacht op de leraar. Men groet de leraar als hij binnenkomt in de dojo door het hoofd te buigen.
- Bij het te laat komen groet men in seiza met de woorden: “Onegai shimasu” (er wordt hierbji niet in de handen geklapt) en men wacht tot de leraar teken geeft om deel te nemen aan de les.
- In de dojo wordt de leraar aangesproken met “Sensei”. Sensei betekent niets meer dan leraar of ‘hij die voorgaat’.
- Als er zich tijdens de les iets voordoet met de partner (men gooit hem per toeval op een andere persoon of tegen een obstakel) dan verontschuldigt men zich met “Sumimasen” of “Gomenasai” (zeer formele vorm).
- Gevorderden geven het goede voorbeeld aan beginners. Ze helpen hen daarbij met enige uitleg of het voortonen van een oefening zonder effectief les te beginnen geven aan beginners of andere leerlingen.
- Op de tatami wordt er discipline gevraagd.
- Wees steeds vriendelijk en eerbiedig. Ongepast woordgebruik, scheldwoorden en agressief gedrag wordt niet getolereerd. Respect voor elkaar is de hoeksteen van de training. De gedragscode gebiedt ons de dojo te betreden met de nodige eerbied.
- De leden verbinden er zich toe Aikido naar geest en etiquette te respecteren en de opgedane kennis niet te misbruiken.
Wapens :
- Men legt zijn wapen klaar door ze evenwijdig met de kamiza op de tatami te leggen. De punten en snijkanten van de wapens mogen nooit in de richting van de kamiza wijzen.
- De wapens dienen met respect behandeld te worden : men loopt niet met het wapen in de aanslag, men stapt er niet overheen, men botst of gooit niet met de wapens.
- Tijdens de les (als men groet) houdt men het wapen aan de rechterkant van het lichaam in rust. Tijdens het gebruik houdt men het wapen aan de linkerkant van het lichaam. De wapens worden volgens het protocol op de partner gericht.
- Gebruik geen gebroken of beschadigde wapens om eventuele ongevallen te voorkomen.
- Richt nooit je wapen op iemand met wie je niet oefent.
- Bij de overdracht van een wapen tussen jou en je partner, dient dit op een veilige wijze te gebeuren.
In feite is de hele drijfveer van het gedrag of etiquette in de dojo te herleiden tot één kernbegrip: RESPECT !
